İBRAHİM AKKURT’UN “FETVANIN GÜCÜ" İSİMLİ KİTABI ÇIKTI
İbrahim Akkurt’un “Fetvanın Gücü – İki Padişahı Tahtından İndiren Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi” isimli kitabı Yeditepe Yayınlarından çıktı.
30 Mayıs 1876 Askeri Darbesi modern anlamdaki askeri darbelerin ilki sayılmaktadır. 1876 Askeri darbesi sonucunda Sultan Abdülaziz tahtından indirilmiş ve tahttan indirildikten beş gün sonra şüpheli bir ölümle hayata gözlerini yummuştur. Sultan Abdülaziz’in yerine tahta geçen Beşinci Murat ise 3 ay sonra yine aynı şeyhülislamın fetvası ile tahtından indirilmiştir. Vermiş olduğu hal’ fetvalarıyla İki padişahı tahttan indiren, darbe heyetine Peygamber Efendimiz ile alakalı gördüğü bir rüya üzerine dâhil olan Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi, 30 Mayıs 1876 Askeri darbesinin hukuki ve dini kanadını temsil etmiştir.
Tarih boyunca mevcut yönetimlere darbe yapabilmek için bazı ortamların oluşturulması gerekmektedir; Ülke ekonomisi zayıflatılır, mevcut yönetim aleyhine kamuoyu oluşturulup yönetim itibarsızlaştırılır ve darbe için hukuki gerekçeler kamuoyuna sunularak halk bir nevi ikna edilir ya da darbe karşısında durması engellenir. Sultan Abdülaziz’in saltanatında da; Osmanlı idaresi 1875 Muharrem Kararnamesi ile maliyesinin iflasını açıklamış ardından 10 Mayıs 1876’da Medrese talebeleri ayaklandırılarak iktidar aleyhinde kamuoyu oluşturulmuştur. Neticede 30 Mayıs 1876 tarihinde Sultan Abdülaziz’e karşı darbe yapılmış ve ardından Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi tarafından konunun hukuki gerekçesi kamuoyuna sunulmuştur.
Hasan Hayrullah Efendi, devlet kademelerindeki vazifeleri esnasında; Sultan Abdülaziz’in Mısır ve Avrupa Seyahatlerinde padişah imamı sıfatıyla yanında bulunmuş, Paris’te Papa’nın Paris Sefirini makamında ziyaret ederek tarihte ilk defa Müslüman ilim adamının, hıristiyan aleminin temsilcisini makamında ziyaretini meydana getirmiştir. Bu anlamda bakıldığında dinlerarası diyaloğun temellerini atan kişi olarak nitelendirilmiştir. Sultan İkinci Abdülhamid döneminde kurulan Yıldız Mahkemleri’nde, Abdülaziz’in ölümünde etkisi olduğu gerekçesiyle suçlanmış ve mahkemeye çıkmadan 17 yıl Taif’te hapis yatarak Taif zindanlarında son nefesini vermiştir.
İbrahim Akkurt’un Osmanlı Tarihinde gözden kaçmış, karanlık bir dönemi Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi üzerinden aydınlattığı bu eser, Darbeler Tarihi alanında önemli bir boşluğu doldurmaktadır.